Prace dyplomowe w edytorze tekstowym Writer

W trakcie przeglądania zasobów internetu rzuciło mi się w oczy, że duże problemy sprawia przygotowanie pracy dyplomowej w OpenOffice. Coraz więcej osób próbuje tego dokonać i w związku z tym jest coraz więcej wątpliwości i pytań. Dlatego chciałbym przedstawić poradnik, który ułatwi życie użytkownikom, szczególnie tym początkującym.

1. Przed przystąpieniem do każdego rodzaju pracy (niezależnie czy to będzie licencjacka, magisterska czy jakakolwiek inna) powinniśmy zapoznać się z technicznymi wymaganiami, jakie się przed nami stawia. W przypadku prac nie mających charakteru technicznego (a o takich zamierzam w głównej mierze pisać) będą to z całą pewnością: przypisy, układ rozdziałów, odpowiednie marginesy, elementy dodatkowe (np. tabele), różne układy stron.

Katalog ten można z pewnością rozszerzyć jeszcze o kilka elementów, niemniej wydaje mi się, że jest to najbardziej uniwersalny zbiór. Oprócz wymagań jakie stawiają przed nami uczelnie (lub pracodawcy) występuje co najmniej kilka rzeczy, które mogą nam ułatwić pisanie pracy, szczególnie w perspektywie tekstu posiadającego kilkadziesiąt stron. Ale wszystko po kolei.

2. Proponuję zacząć od ustawienia marginesów. Sprawa wydaje się banalna i oczywista, lecz proszę sobie wyobrazić, że zmieniamy marginesy w 100- stronicowym dokumencie. Najdelikatniej rzecz ujmując szlag może trafić cały układ pracy. Na jego przywrócenie możemy stracić co najmniej kilkadziesiąt minut, jak nie więcej.

Dokładne ustawienie marginesów zależy od tego w jaki sposób ma wyglądać ostateczny wydruk. Jeśli zamierzamy pracę oprawiać, to lewy margines powinien być większy od prawego. Zazwyczaj wystarczy 3 cm z lewej strony. Z prawej możemy ustawić 2 cm– wygląda to stosunkowo estetycznie. Jeśli oddajemy nie oprawioną pracę, to standardem jest zazwyczaj 2,5 cm z każdej strony. Ale uwaga, domyślnym ustawieniem OpenOffice jest 2 cm z obu stron.

Zmiany ustawienia marginesów można dokonać bardzo szybko. Klikamy prawym przyciskiem myszki w dowolnym miejscu strony (zakładam, że robimy to na samym początku i nie ma żadnych elementów w stylu tabel, ilustracji itd.), wybieramy opcję strona i mamy możliwość zmiany wielkości marginesów.

3. Warto zwrócić uwagę na opcję o nazwie układ strony, na prawo od wielkości marginesów. Interesuje nas w przypadku, jeśli planujemy wydruk dwustronny. Zamiast „z lewej i prawej” wybieramy układ „odbicie lustrzane”. Dzięki temu w sytuacji, kiedy oprawiamy wydrukowaną dwustronnie pracę mamy zagwarantowane, że będziemy mieli takie same marginesy od strony oprawy. Do obydwu opcji możemy się dostać także poprzez górne menu – wchodzimy w zakładkę „Format” i wybieramy strona.

4. Kolejną rzeczą, na jaką powinniśmy zwrócić uwagę, jeszcze przed przystąpieniem do pisania jest autokorekta. Mam tu na myśli sytuację, w której np. po napisaniu „sie” writer zmienia nam od razu na „się”. Proste a jak bardzo pomocne.

Niestety, nie zawsze ta opcja jest domyślnie ustawiona (najprościej sprawdzić wpisując „sie” i wciskając spację. Jeśli zamiana dokona się automatycznie, to nie ma problemu). W tym celu wchodzimy w zakładkę „Narzędzia” i wybieramy opcję autokorekta. Mamy przed sobą kilka paneli: „zamiana”, „wyjątki”, „opcje”, „cudzysłowy drukarskie” i „uzupełnianie wyrazów”. Na razie interesuje nas zamiana. Główną część okna zajmuje lista słów, które zostały wytypowane do autokorekty. Na górze mamy dwa pola zamień i zamień na. W pierwszym wpisujemy wyraz do zamiany, w drugim wyraz na który chcemy go zamienić. Klikamy następnie na przycisk „nowy”, z prawej strony. Zamiana jest gotowa.

W ten sposób możemy dopisać także skróty, po których ma występować kropka a nie zostały one z nieznanych nam przyczyn wpisane automatycznie w OpenOffice. Powinniśmy się zainteresować także panelem „wyjątki”. Jego głównym przeznaczeniem, jak wskazuje nazwa, jest dopisywanie dwóch rodzajów wyjątków.

- Pierwszy to kończące się kropką skróty, po których nie występuje wielka litera (chodzi o to, aby edytor nie zaczynał nowego zdania po kropce). Postępowanie jest analogiczne jak w przypadku zamiany.

- Drugi rodzaj wyjątków to wyrazy zaczynające się dwoma wielkimi literami. Writer domyślnie zamienia drugą wielka literę na małą.

Twórcy programu wzięli pod uwagę możliwość, że ma tego nie robić. Osobiście nie spotkałem się z takimi wyrazami, co nie znaczy, że one nie istnieją. W panelu „opcje” nie radziłbym dokonywać żadnych zmian, szczególnie, jeśli nie jesteśmy zaawansowanymi użytkownikami.

W „cudzysłowach drukarskich” dokonujemy zmiany głównie wtedy, kiedy cudzysłów otwierający nie jest ustawiony zgodnie z zasadami polskiej pisowni na dole (ale sytuacji innej nie traktuje się jako błąd, jest to raczej nieestetyczne). W „uzupełnianiu wyrazów” mamy możliwość edytować listę wyrazów, których uzupełnienie zaproponuje nam program. Wygląda to tak, że zaczynamy wyraz a writer proponuje nam dalszą część. Wybór potwierdzamy za pomocą klawisza enter, lub ignorujemy podpowiedź. Opcja przydatna w dłuższych pracach, szczególnie jeśli używamy od czasu do czasu tych samych słów (np. nazw, nazwisk).

5. Tutaj mam taką mała uwagę natury technicznej. Można pracować na domyślnych ustawieniach, wtedy to uzupełnienie będzie pokazywane bezpośrednio w wyrazie (litery podświetlane na niebiesko). Można również zamienić to na formę dymka pojawiającego się nad wyrazem. Wybór to tylko kwestia gustu i przyzwyczajeń. Dla przykładu, w ciągu wieloletniego korzystania z OpenOffice przyzwyczaiłem się do domyślnych ustawień. Z tego co pamiętam w MS Office podpowiedzi pojawiają się w formie dymków, więc dla nowych użytkowników może być łatwiejsze korzystanie z takiej formy.

Pozostawiam to Waszej ocenie. W każdym razie, jeśli chcemy mieć dymek to zaznaczamy opcję „pokaż jako wskazówkę”.

6. W następnej kolejności powinniśmy zwrócić uwagę na strukturę pracy. Dokonujemy tego przede wszystkim za pomocą narzędzia o nazwie stylista. Zajmiemy się tym w następnych wydaniach e-lettera.

Przemysław Żarnecki