Wprowadzenie do OpenOffice Draw

Zanim przejdę do omówienia możliwości programu, postaram się wskazać na różnice pomiędzy dwoma rodzajami grafiki, o których wspominałem. Grafika wektorowa to grafika zorientowana obiektowo, w której wszystkie obrazy tworzymy za pomocą odpowiednich figur geometrycznych. Stąd ma ona przede wszystkim zastosowanie we wszelakich pracach biurowych (wizytówki, broszury, foldery, zaproszenia itp., itd.). Z kolei w grafice rastrowej poszczególne obiekty przedstawiane są za pomocą odpowiednich grup pikseli. Obserwacje wskazują, że ma ona zastosowanie w pracy edytorskiej z obrazami (z reguły fotografiami).

Większość użytkowników nie zdaje sobie sprawy z różnicy pomiędzy poszczególnymi typami grafiki, tym bardziej że wiele nowoczesnych (komercyjnych) pakietów graficznych oferuje nam współpracujące ze sobą narzędzia, które obsługują oba typy. Pamiętajmy jednak, że nie każdego stać na takie rozwiązanie. Ponadto intencją tej publikacji i wielu im podobnych jest uświadamianie, że możemy obyć się bez wielu drogich produktów, których posiadanie wiąże się zazwyczaj z piractwem komputerowym. Przejdę już do OpenOffice.

OpenOffice Draw jest w istocie rzeczy prostym, aczkolwiek dającym całkiem spore możliwości, narzędziem do tworzenia i edytowania grafiki wektorowej, które posiada także elementy grafiki rastrowej. W niniejszym poradniku skupię się na opisaniu jego podstawowych funkcji, pozostawiając na przyszłość omówienie kilku przykładowych wariantów wykorzystania programu. Wspomnę jeszcze tylko, że podobnie jak pozostałe składniki pakietu Draw umożliwia nam on stworzenie rozbudowanych i skomplikowanych projektów multimedialnych, uzupełniając pozostałe aplikacje z pakietu (i na odwrót). Zastosowania multimedialne stanowią jednakże osobny temat.

Wygląd programu przywodzi mi na myśl inny składnik OpenOffice, mianowicie Impress. Okno programu składa się z dwóch podstawowych obszarów roboczych. Z lewej strony znajduje się obszar o nazwie Strony. Z prawej możemy zauważyć główny obszar roboczy służący do interakcji z naszym projektem. Zacznę od krótkiego scharakteryzowania Stron. Mamy w tym przypadku do czynienia z podglądem całości naszego projektu, także w sytuacji kiedy ma on więcej niż jedną stronę. Za jego pomocą dodajemy również nowe strony oraz modyfikujemy ewentualnie ich kolejność. Ogólnie jest to więc obszar mający zadanie wspomagające naszą pracę. W razie potrzeby można go bez problemu wyłączyć (górne menu Widok → Ramka stron). Przejdźmy może do zasadniczego omówienia programu.

Główny obszar roboczy ma wygląd charakterystyczny dla większości aplikacji graficznych. Głównym elementem jest widok kartki w formacie A4 (taki jest domyślny, co możemy oczywiście zmienić, o czym za chwilę). W domyślnym ustawieniu widoczny jest cały układ naszego projektu. W lewej dolnej części mamy opcję, za pomocą której możemy przełączać widok pomiędzy układem, formantami a liniami wymiarowymi. Opcja przydatna jest w zaawansowanych projektach graficznych.

Wokół obszarów roboczych znajdują się paski narzędziowe, które pozwolę sobie teraz opisać w sposób jak najbardziej szczegółowy. W pierwszej kolejności chciałbym zwrócić uwagę na górny pasek narzędzi. Odnoszę wrażenie, że akurat jego nie trzeba specjalnie omawiać, gdyż jest to typowy pasek narzędzi, charakterystyczny dla większości programów w popularnych systemach operacyjnych. Znajduje się na nim 9 rozwijanych menu, o których wspomnę tylko pokrótce:

· plik – najważniejsze narzędzia związane z zapisywaniem i odczytywaniem dokumentów, drukowaniem oraz eksportowaniem do różnych zewnętrznych formatów (w tym pdf);

· edycja – garść „ogólnych” opcji, za pomocą których możemy m.in. cofać nieprzemyślane zmiany, poruszać się pomiędzy elementami projektu, dokonywać automatycznych zmian w tekście itp.;

· widok – bardzo ważne menu, bowiem znajdują się w nim opcje odpowiedzialne za wyświetlanie różnych elementów na ekranie. Za jego pomocą określamy m.in. to, co będziemy widzieć aktualnie na ekranie. Najważniejszą w naszej codziennej pracy opcją będzie zapewne wybór dodatkowych pasków narzędzi. Nie ma tutaj co radzić, bowiem będzie on zależał tylko i wyłącznie od naszych aktualnych potrzeb, co więcej, znaczna część pasków narzędzi pojawia się automatycznie po skorzystaniu z powiązaną z nimi opcją;

· wstaw – dzięki opcjom zawartym w tym menu możemy wstawiać różne dodatkowe elementy: nowe strony, pliki graficzne, a nawet multimedialne, bowiem za pomocą tego narzędzia możemy stworzyć coś więcej niż tylko prostą grafikę. Jednak myślę, że dzisiaj jest to w zasadzie standard w każdym rozbudowanym pakiecie biurowym;

· format – kolejne charakterystyczne, szczególnie dla OpenOffice, menu. Znajduje się w nim większość opcji niezbędnych do zmiany atrybutów, np. obiektów czy strony, oprócz tego edytor warstw oraz styli. Znaczna część opcji jest również dostępna z poziomu obiektu, ale przy dużej liczbie elementów to menu może być nieocenioną pomocą;

· narzędzia – znajdują się tutaj elementy odpowiedzialne m.in. za zmianę konfiguracji programu, sprawdzanie pisowni czy korzystanie z wewnętrznej aplikacji multimedialnej itp.;

· modyfikuj – niezwykle ważne menu, szczególnie z punktu widzenia tworzenia i edytowania figur geometrycznych, ale nie tylko. Za jego pomocą korzystamy z opcji, które umożliwiają nam wszelakie przekształcenia obiektów, począwszy od prostych obrotów i odbić, skończywszy na skomplikowanych konwersjach obiektów dwuwymiarowych na trójwymiarowe. Nawiasem mówiąc – całkiem ciekawy efekt;

· okno – nie ma co tutaj opisywać Przełączanie pomiędzy oknami OpenOffice dotyczy całości pakietu, a nie tylko pojedynczego składnika. Dla przykładu, ja korzystam z niego w trakcie pisania tego tekstu, przełączając pomiędzy OpenOffice Draw a Writer, aby uniknąć błędów np. w nazwach menu;

· pomoc – nic dodać, nic ująć. Więcej tutaj nie trzeba dodawać.

Poniżej opisanego właśnie górnego paska menu znajdują się dwa paski narzędziowe z kilkunastoma ikonami. Ten na górze posiada najważniejsze, przynajmniej zdaniem twórców programu, opcje, które były już wcześniej we wszystkich menu. To taki skrót. Możemy go oczywiście modyfikować, klikając szary pionowy pasek na jego prawym końcu (widoczne przyciski). Pasek poniżej związany jest bezpośrednio z zaznaczonym przez nas obiektem. Dzięki niemu możemy szybko i bezproblemowo zmienić np. kolor, czcionkę w tekście, kształt linii i wiele innych. Jego również możemy modyfikować.

Najważniejszy, z punktu widzenia codziennej pracy, jest znajdujący się na dole ekranu (tuż nad paskiem stanu, o którym na pewno jeszcze wspomnę) pasek narzędzi o wdzięcznej nazwie Rysunek. Zdecydowana większość naszych działań będzie przebiegała w korelacji z tym paskiem narzędzi. Nie jest to zresztą przypadek. Przedstawia on nam bowiem bardzo szeroką paletę narzędzi graficznych, a przecież omawiamy program graficzny. W związku z tym myślę, że należy go omówić zdecydowanie dokładniej od poprzednich. Znajduje się na nim 25 przycisków, w tym pasek z opcjami do jego konfigurowania. Omówię je po kolei, począwszy od lewej strony:

· zaznacz – odpowiada za wybór obiektu do edycji;

· linia – służy do rysowania linii prostej, rysowanie linii z wciśniętym klawiszem Shift spowoduje, że będziemy mogli ją modyfikować w płaszczyźnie 45º od punktu, w którym zaczęliśmy. Jesteśmy wtedy pewni, że linia jest idealnie prosta (czasem zdarzają się małe przekłamania), lub rysujemy ją pod określonym kątem;

· prostokąt – rysowanie figur geometrycznych opartych na prostokącie. Pozwolę sobie na małą uwagę, która dotyczy wszystkich rysowanych przez nas figur, kształtów i brył. Program domyślnie rysuje nasze obiekty z włączonym niebieskim tłem. Po narysowaniu wyłączamy je za pomocą paska, który znajduje się na górze (lub zmieniamy kolor albo rodzaj wypełnienia);

· elipsa – rysowanie okręgów i elips;

· tekst – wstawianie pola tekstowego do naszego projektu graficznego;

· krzywa – bardzo rozbudowane i przydatne narzędzie. Z jednej strony możemy za jego pomocą tworzyć wiele różnorakich linii krzywych, z drugiej – operując krzywą, tworzymy obiekty, których nie da się narysować za pomocą linii prostych i predefiniowanych kształtów, chociaż mieszczą się tutaj również wielokąty;

· łącznik – za jego pomocą tworzymy linie (ale także różnego rodzaju strzałki), które łączą obiekty. Od zwykłych linii różni je precyzja połączeń, która polega na tym, że połączenie następuje pomiędzy dwoma punktami, z których każdy ma swoje miejsce na obrębie obiektu;

· linie i strzałki – ta opcja wprawia mnie z reguły w zastanowienie, które ma związek z pytaniem – dlaczego nie została połączona z linią. Wynika to z tego, że oprócz wszelakiej maści strzałki możemy również za jej pomocą tworzyć zwykłe linie oraz linie biegnące pod kątem 45º;

· opcja, za pomocą której rysujemy różnego rodzaju figury geometryczne i nie tylko, bo także kształty przypominające krzyże, kartki z pozaginanymi rogami i inne. Jest bardzo przydatna, przy czym kilka figur pojawia się nie po raz pierwszy;

· symbole – całkiem spory wybór różnego rodzaju „buziek”, kwiatków, klamer i wielu innych;

· strzałki blokowe – to strzałki, które można żartobliwie porównać do naszych znaków drogowych, szczególnie nakazu. A już na poważnie jest do pokaźny zestaw strzałek, różniących się od klasycznych przede wszystkim tym, że są figurami geometrycznymi, a nie liniami z odpowiednim zakończeniem;

· schematy blokowe – kolejny bogaty zestaw kształtów, których jednostkowe nazwy sugerują używanie w określonych sytuacjach, np. przy przedstawianiu jakichś złożonych procesów;

· objaśnienia – grupa narzędzi pozwalająca wstawiać do naszego projektu popularne komiksowe dymki;

· gwiazdki – a może dla odmiany będziemy chcieli umieścić w naszym projekcie gwiazdkę;

· kolejne dwie opcje można przedstawić obok siebie – punkty i punkty sklejania. To nic więcej jak włączenie na ekranie widoku określonych punktów obiektu, które są widoczne nawet jak nie jest on zaznaczony. Przykładowym zastosowaniem jest tworzenie połączenia. Dzięki tym opcjom widzimy określone punkty obiektu i nie musimy ich szukać „na oko”;

· fontwork-galeria – opcja, dzięki której uzyskujemy dostęp do galerii z predefiniowanymi obiektami tekstowymi, przedstawianymi w wymyślny graficzny sposób. Jak wiele innych opcji występuje także w pozostałych składnikach pakietu. Z doświadczenia wiem, że jest ona używana wtedy, kiedy np. chcemy stworzyć atrakcyjne wizualnie nagłówki, logo itp. Użytkownicy konkurencyjnego, „jedynie słusznego” pakietu znają to narzędzie bardzo dobrze (oczywiście pod nieco inną nazwą);

· wstaw – prosta opcja służąca do wstawiania grafiki z pliku;

· galeria – włącza okno galerii, z której możemy wstawić wiele dodatkowych elementów, począwszy od graficznych znaków wypunktowania, przez tła, na dźwiękach skończywszy;

· efekty – ciekawa grupa narzędzi, dzięki której dokonujemy kilku rodzajów przekształceń obiektu, zarówno prostych (obroty, odbicia lustrzane), jak i nieco bardziej skomplikowanych (zamiana w stożkowe obiekty 3D);

· wyrównanie – czyli góra, dół, lewa, prawa itp., bardzo praktyczne;

· rozmieszczenie – za jego pomocą ustalamy sobie swego rodzaju hierarchię obiektów. Decydujemy, który jest ważniejszy itp. Uogólniając, zaznaczam np., czy dany obiekt ma przesłaniać inne czy wręcz przeciwnie;

· włącz/wyłącz perspektywę – nadajemy obiektom znamiona trójwymiaru. Nie dotyczy prostych figur geometrycznych;

· na samym końcu znajduje się pionowy pasek, za pomocą którego możemy m.in. modyfikować wygląd całego paska narzędziowego.

Tuż pod Rysunkiem znajduje się pasek statusu, na którym program wyświetla wiele istotnych informacji, np. pozycję i rozmiar efektów, liczbę i nr strony (nazwana(?) jako slajd), wreszcie nazwę ogólnego formatowania (z reguły domyślnie). Dwukrotne szybkie kliknięcie w którąkolwiek z informacji skutkuje otwarciem okna dialogowego przypisanego tym informacjom. Jeśli np. klikniemy w napis domyślnie, zobaczymy okienko, które pozwoli nam na modyfikację całego, wielostronicowego układu itp.

W ten oto sposób omówiłem najważniejsze opcje Open Office Draw. W następnych odcinkach poradnika zajmę się szczegółowymi zastosowaniami aplikacji, wskazując na wiele praktycznych porad. Postaram się omówić również filozofię pracy z wektorami oraz bryłami, co może wielu początkującym użytkownikom wydawać się bardzo trudne, a przecież tak nie jest. Zapraszam do lektury.