Sterowanie wentylatorami zasilanymi z płyty głównej

Zanim zaczniesz zastanawiać się, co i za ile dokupić do komputera, aby obniżyć obroty wentylatorów, sprawdź, czy Twój sprzęt ma możliwość dokonania tego programowo. Jeżeli komputer nie jest bardzo stary, jest szansa, że da się sterować wentylatorem procesora i karty graficznej, a nawet mostka północnego chipsetu.

Większość nowych płyt głównych oferuje możliwość sterowania prędkością wentylatora procesora, a niektóre także wentylatora chipsetu i obudowy. Funkcja taka występuje pod nazwą SmartFan lub Q-Fan, zależnie od producenta płyty. Jej działanie polega na dostosowaniu prędkości obrotowej wentylatora do aktualnej temperatury procesora. Regulacja obrotów odbywa się automatycznie, ale użytkownik ma możliwość dostosowania jej parametrów z poziomu BIOS-u lub za pomocą specjalnego programu dostarczanego wraz z płytą główną. Dzięki dobrze dobranym parametrom można naprawdę skutecznie wyeliminować hałas wentylatora na procesorze.

Aby korzystać z funkcji regulacji obrotów, musisz ją włączyć w BIOS-ie. Przeważnie znajduje się ona w menu PC Heath Status lub Hardware Monitor i może mieć nazwę CPU Smart Fan, Smart CPU Fan Function, Smart Q-Fan Function, Q-Fan Controller, CPU Fan Manual Control lub podobną. Ustaw dla niej wartość Enabled. Ustawienia parametrów tej funkcji

różnią się w zależności od producenta i modelu płyty głównej oraz wersji BIOS-u.

Parametry mogą być np. takie: temperatura, przy jakiej ma startować wentylator, prędkość początkowa wentylatora (określana procentowo lub napięciem zasilania) oraz temperatura, przy której wentylator ma wchodzić na maksymalne obroty. Czasem można ustawić kilka progów temperatury i określić dla nich prędkości wentylatora, np. dla temperatury poniżej 35°C wentylator ma być zatrzymany, powyżej 35°C – pracować z prędkością 30%, powyżej 45°C z prędkością 60%, a powyżej 55°C z pełną prędkością. Aby ustalić odpowiednie parametry, przeprowadź przez określony czas monitoring temperatury procesora. Jeżeli, np. temperatura procesora przy dużym obciążeniu wynosi około 45°C, to ustaw, aby dopiero powyżej tej temperatury wentylator wchodził na pełne obroty, a poniżej niej pracował na 70%.

Po zmianie ustawień znów przez dany czas monitoruj temperaturę i ewentualnie ponownie dostosuj parametry regulacji.

Rys. Po włączeniu funkcji Q-Fan dostępne są parametry regulacji automatycznej: napięcie zasilania przy starcie wentylatora, temperatura startu wentylatora, temperatura, przy jakiej wentylator osiąga pełne obroty